Μύθι - μύθι ... λαϊκό ελληνικό παραμύθι
Κατά την σχολική χρονιά 2013 - 2014 υλοποιήθηκε στην τάξη (Στ' τάξη) το παρακάτω πολιτιστικό πρόγραμμα αναφερόμενο στα λαϊκά ελληνικά παραμύθια.Θελήσαμε να μελετήσουμε και να αναδείξουμε την κοινωνική διάσταση της
αφήγησης και του ανθρωπιστικού περιεχομένου του παραμυθιακού λόγου. Επιπλέον γνωρίσαμε τη λαϊκή,
ελληνική παραμυθιακή παράδοση και τέλος, ήρθαμε σε μια πρώτη επαφή με την ψυχαγωγική διάσταση του παραμυθιού (γνωριμία με τεχνικές αφήγησης, καλλιέργεια κριτικής και δημιουργικής σκέψης (συγγραφή και εικαστική απόδοση παραμυθιού).
Ο γενικός στόχος ήταν:
Να ευαισθητοποιηθούν οι μαθητές και να συνειδητοποιήσουν ότι ο παραμυθιακός λόγος είναι ένα γνήσιο μέσο έκφρασης της ζωής του λαού, ικανού να μιλά συμβολικά για όλες τις έγνοιες των ανθρώπων όλων των τόπων και εποχών
και ως ειδικότεροι στόχοι (γνωστικοί, δεξιοτήτων, στάσεων και συμπεριφορών) ορίστηκαν οι εξής:
Να έλθουν σε επαφή και να μελετήσουν τα καθαυτό παραμύθια και να αναγνωρίζουν τη διαφορά ανάμεσα στο μύθο και στο παραμύθι.
Να αναγνωρίζουν και να διακρίνουν τα χαρακτηριστικά των παραμυθιών (υφολογικά και αισθητικά γνωρίσματά τους, τα εκφραστικά μέσα, λειτουργικό σκοπό αυτών) και να τα παρουσιάσουν στην τάξη.
Να επεξεργαστούν ένα παραμύθι (αλλάζοντας το τέλος του ή εξιστορώντας το από τη πλευρά ενός δευτεραγωνιστή). Καλλιέργεια δημιουργικής σκέψης.
Να καλλιεργήσουν τον προφορικό τους λόγο, αφηγούμενοι τη δική τους εκδοχή μιας ιστορίας σε συμμαθητές τους που πριν δεν την είχαν ακούσει (κατανόηση παραλλαγών στα παραμύθια)
Να συντάξουν ένα ολοκληρωμένο παραμύθι βασιζόμενοι στα χαρακτηριστικά που μελέτησαν (ανάπτυξη κριτικής αντίληψης γι’ αυτό το είδος αφηγηματικού λόγου).
Να διερευνήσουν την αφηγηματική λειτουργία του παραμυθιού στο σπίτι, αναφορικά με τη σχέση γονέων (ως αφηγητών) και μαθητών (ως ακροατών παραμυθιών). Δημιουργία ερωτηματολογίου (έκφραση αποτελεσμάτων με ραβδογράμματα, πίνακες, ποσοστά).
Να αποδόσουν εικαστικά τα επεισόδια – σκηνές του παραμυθιού τους με διαδικασία εικονοποίησης.
Δημιουργία παιχνιδιού – κουίζ «Ποιος το είπε αυτό;», δημιουργία πρόσκλησης, αφίσας
Ας αρχίσουμε λοιπόν.....
Ο γενικός στόχος ήταν:
Να ευαισθητοποιηθούν οι μαθητές και να συνειδητοποιήσουν ότι ο παραμυθιακός λόγος είναι ένα γνήσιο μέσο έκφρασης της ζωής του λαού, ικανού να μιλά συμβολικά για όλες τις έγνοιες των ανθρώπων όλων των τόπων και εποχών
και ως ειδικότεροι στόχοι (γνωστικοί, δεξιοτήτων, στάσεων και συμπεριφορών) ορίστηκαν οι εξής:
Να έλθουν σε επαφή και να μελετήσουν τα καθαυτό παραμύθια και να αναγνωρίζουν τη διαφορά ανάμεσα στο μύθο και στο παραμύθι.
Να αναγνωρίζουν και να διακρίνουν τα χαρακτηριστικά των παραμυθιών (υφολογικά και αισθητικά γνωρίσματά τους, τα εκφραστικά μέσα, λειτουργικό σκοπό αυτών) και να τα παρουσιάσουν στην τάξη.
Να επεξεργαστούν ένα παραμύθι (αλλάζοντας το τέλος του ή εξιστορώντας το από τη πλευρά ενός δευτεραγωνιστή). Καλλιέργεια δημιουργικής σκέψης.
Να καλλιεργήσουν τον προφορικό τους λόγο, αφηγούμενοι τη δική τους εκδοχή μιας ιστορίας σε συμμαθητές τους που πριν δεν την είχαν ακούσει (κατανόηση παραλλαγών στα παραμύθια)
Να συντάξουν ένα ολοκληρωμένο παραμύθι βασιζόμενοι στα χαρακτηριστικά που μελέτησαν (ανάπτυξη κριτικής αντίληψης γι’ αυτό το είδος αφηγηματικού λόγου).
Να διερευνήσουν την αφηγηματική λειτουργία του παραμυθιού στο σπίτι, αναφορικά με τη σχέση γονέων (ως αφηγητών) και μαθητών (ως ακροατών παραμυθιών). Δημιουργία ερωτηματολογίου (έκφραση αποτελεσμάτων με ραβδογράμματα, πίνακες, ποσοστά).
Να αποδόσουν εικαστικά τα επεισόδια – σκηνές του παραμυθιού τους με διαδικασία εικονοποίησης.
Δημιουργία παιχνιδιού – κουίζ «Ποιος το είπε αυτό;», δημιουργία πρόσκλησης, αφίσας
Ας αρχίσουμε λοιπόν.....
Στα φύλλα εργασιών που δόθηκαν στους μαθητές παρουσιάζονται προσεγγίσεις που εκκινούν από την παρατήρηση της τέχνης με στόχο την ανάπτυξη των πολλαπλών ικανοτήτων των μαθητών με έμφαση στις στοχαστικές. Πρόκειται για δοκιμασμένες πρακτικές με πολύ καλά αποτελέσματα στα σχολεία και στους εκπαιδευτικούς οργανισμούς οι οποίες έχουν εφαρμοστεί και αναπτύσσονται υπό την αιγίδα του μεταπτυχιακού τμήματος του Πανεπιστημίου του Harvard. Περισσότερες πληροφορίες μπορούν να αντληθούν από το site του Project Zero
Συνεχίσαμε με στοχαστική διάθεση.....
Συνεχίζοντας.....
•αφηγηθήκαμε στην τάξη και ….
•μελετήσαμε μέσα από φύλλα εργασίας 8 λαϊκά παραμύθια από τη συλλογή παραμυθιών του Γ. Α.Μέγα «Ελληνικά παραμύθια». Αυτά που επιλέξαμε να μελετήσουμε ήταν:
• Ο Τσιρτσώνης
•Ο Σταχτοπούτης
•Η Ανθούσα, η ξανθούσα, η χρυσομαλλούσα
•Η γλάστρα με τον βασιλικό
•Η Πούλια και ο Αυγερινός
•Η εκκλησιά και το πουλί τ’αηδόνι
•Ο γέρος και τα τρία αδέρφια
•Τα 12 αδέρφια που εγίνονταν πουλιά
•αφηγηθήκαμε στην τάξη και ….
•μελετήσαμε μέσα από φύλλα εργασίας 8 λαϊκά παραμύθια από τη συλλογή παραμυθιών του Γ. Α.Μέγα «Ελληνικά παραμύθια». Αυτά που επιλέξαμε να μελετήσουμε ήταν:
• Ο Τσιρτσώνης
•Ο Σταχτοπούτης
•Η Ανθούσα, η ξανθούσα, η χρυσομαλλούσα
•Η γλάστρα με τον βασιλικό
•Η Πούλια και ο Αυγερινός
•Η εκκλησιά και το πουλί τ’αηδόνι
•Ο γέρος και τα τρία αδέρφια
•Τα 12 αδέρφια που εγίνονταν πουλιά
Φύλλο εργασίας για τα παραμύθια | |
File Size: | 17 kb |
File Type: | docx |
Ενδεικτικά, κάποιες από τις απαντήσεις των μαθητών στο φύλλο εργασίας που τους δόθηκε...
|
|
Ο γέρος και τα τρία αδέρφια | |
File Size: | 16 kb |
File Type: | docx |
Έπειτα....ακούσαμε στην τάξη αφηγήσεις παραμυθιών από cd αλλά και ψηφιακές αφηγήσεις….
Τελικά αφού είδαμε τη δομή των λαϊκών παραμυθιών (περιεχόμενο, εκφραστικά μέσα αισθητικά και υφολογικά γνωρίσματα) αποφασίσαμε να γράψουμε τα δικά μας παραμύθια ανά ομάδες …. ένα δείγμα είναι τα 2 παρακάτω παραμύθια από τις 2 από τις 4 ομάδες μας…(αφού τα τελειώσαμε, ζωγραφίσαμε και τα εξώφυλλά τους ή κάποια σκηνή από τα επεισόδια που γράψαμε).
Πρώτα όμως έπρεπε να θυμηθούμε κάποιες από τις λογοτυπικές ενάρξεις των λαϊκών παραμυθιών για να πάρουμε ιδέες.....
Πρώτα όμως έπρεπε να θυμηθούμε κάποιες από τις λογοτυπικές ενάρξεις των λαϊκών παραμυθιών για να πάρουμε ιδέες.....
Θυμηθήκαμε και πάλι όλα τα στοιχεία που μελετήσαμε μέσω του παρακάτω φύλλου εργασίας.........
Ακολουθεί μέρος των παραμυθιών και κάποιες δημιουργίες των μαθητών σχετικά με το πώς απέδωσαν το εξώφυλλο και κάποιο επεισόδιο από τα παραμύθια τους....(για .... ευνόητους λόγους..δεν θα δημοσιεύσω όλο το έργο των μαθητών).
Συνεχίζοντας δώσαμε ένα δικό μας τέλος σ’ ένα από τα παραμύθια από τα παραμύθια που είχαμε ήδη μελετήσει…(εργασία από το σύνολο της τάξης)
Δημιουργία ερωτηματολογίου
Δημιουργήσαμε το παρακάτω ερωτηματολόγιο και το δώσαμε στα δύο τμήματα της Ε’ τάξης του σχολείου μας …. Αφού κωδικοποιήσαμε τις απαντήσεις των συμμαθητών μας σε ποσοστά, επεξεργαστήκαμε τα αποτελέσματα με το λογιστικό φύλλο Excel 2007 φτιάχνοντας ραβδογράμματα και πίτες.
Παραμυθο-ερωτήσεις !!!!!
Φτιάξαμε και ένα παιχνίδι ερωτήσεων καταγράφοντας ερωτήσεις από τα παραμύθια που μελετήσαμε …αλλά γράψαμε και τους κανόνες για να το παίξουμε !!! Τις ερωτήσεις μας τις τοποθετήσαμε σε ένα απλό κουτάκι, το οποίο με την τεχνική του decoupage (που είχαμε μάθει στην Αισθητική Αγωγή), πήρε άλλη μορφή !
Η αφίσα μας !
Άλλες δραστηριότητες:
- Μας επισκέφτηκαν οι εκπαιδεύτριες από το περιβαλλοντικό κέντρο "Δρω" και παίξαμε κυνήγι θησαυρού με θέμα τη λαϊκή παράδοση,μαζί με τους συμμαθητές μας της Ε' και της Β' τάξης.
- Επισκεφθήκαμε ακόμη το Λαογραφικό Μουσείο της περιοχής μας.
Τι πετύχαμε;
•Θεωρούμε ότι πετύχαμε τους στόχους που είχαν τεθεί αρχικά. Άλλωστε οι εντυπώσεις των παιδιών ήταν αυτές που αναμένονταν.
•Οι μαθητές (μιας και το πρόγραμμα πραγματοποιούνταν στο δίωρο της Ευέλικτης ζώνης) ανυπομονούσαν κάθε φορά για αυτό το δίωρο. Μάλιστα σημείωσαν ότι περίμεναν αυτές τις δύο ώρες για να χαρούν και να απολαύσουν τα παραμύθια των συμμαθητών τους.
•Οι μαθητές (μιας και το πρόγραμμα πραγματοποιούνταν στο δίωρο της Ευέλικτης ζώνης) ανυπομονούσαν κάθε φορά για αυτό το δίωρο. Μάλιστα σημείωσαν ότι περίμεναν αυτές τις δύο ώρες για να χαρούν και να απολαύσουν τα παραμύθια των συμμαθητών τους.
Δείτε και διαβάστε ένα "διαφορετικό" παραμύθι !!!!
Βιβλιογραφικές αναφορές:
• ΔΕΠΠΣ- ΑΠΣ της Ελληνικής Γλώσσας για το Δημοτικό Σχολείο
• Μέγα, Α.Γ. (2011) , Ελληνικά Παραμύθια, τόμος 1 ,2. Αθήνα: Βιβλιοπωλείο της Εστίας.
• Χατζητάκη – Καψωμένου, Χ. Το νεοελληνικό λαϊκό παραμύθι. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών: Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη .
• Μέγα, Α.Γ. (2011) , Ελληνικά Παραμύθια, τόμος 1 ,2. Αθήνα: Βιβλιοπωλείο της Εστίας.
• Χατζητάκη – Καψωμένου, Χ. Το νεοελληνικό λαϊκό παραμύθι. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών: Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη .
"Πέρασα κι εγώ από κει κι είχα παπούτσια από χαρτί - Παραμύθια για πάντα"
Πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ, που το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ των ΗΠΑ συμπεριέλαβε στη συλλογή του με ταινίες από όλο τον κόσμο, ώστε να χρησιμοποιείται για ερευνητικούς σκοπούς αλλά και στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ένα ταξίδι στον μαγικό κόσμο των παραμυθιών. Γιαγιάδες και παππούδες, λαϊκοί παραμυθάδες της ελληνικής υπαίθρου αφηγούνται στον κινηματογραφικό φακό παραμύθια και ιστορίες.
Είναι μια ταινία, όπως αναφέρει ο σκηνοθέτης της Βασίλης Λουλές, για τους τελευταίους, ίσως, ανθρώπους της αγροτικής ζωής μέσα στους οποίους είναι ακόμα ζωντανός ο απόηχος αιώνων προφορικής αφήγησης. Παραμύθια του κάμπου και των βουνών. Παραμύθια για πάντα.
Η ταινία ντοκιμαντέρ* του Τρικαλινού σκηνοθέτη Βασίλη Λουλέ «Πέρασα κι εγώ από κει κι είχα παπούτσια από χαρτί παραμύθια για πάντα», γυρίστηκε σε χωριά των Τρικάλων Θεσσαλίας το καλοκαίρι του 2013.
Προβλήθηκε για πρώτη φορά στα Τρίκαλα τον Δεκέμβριο του 2013 και στη συνέχεια στην Αθήνα στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης επί σειρά ημερών (Φεβρ. 2014).
Προβλήθηκε μάλιστα στη Θεσσαλονίκη τον Μάρτιο του 2015 σε ειδική εκδήλωση που οργανώθηκε από τον Σύλλογο Τρικαλινών Ν. Θεσσαλονίκης «Ο ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ» και την Α' Κοινότητα του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Δείτε εδώ ένα από τα παραμύθια:
Είναι μια ταινία, όπως αναφέρει ο σκηνοθέτης της Βασίλης Λουλές, για τους τελευταίους, ίσως, ανθρώπους της αγροτικής ζωής μέσα στους οποίους είναι ακόμα ζωντανός ο απόηχος αιώνων προφορικής αφήγησης. Παραμύθια του κάμπου και των βουνών. Παραμύθια για πάντα.
Η ταινία ντοκιμαντέρ* του Τρικαλινού σκηνοθέτη Βασίλη Λουλέ «Πέρασα κι εγώ από κει κι είχα παπούτσια από χαρτί παραμύθια για πάντα», γυρίστηκε σε χωριά των Τρικάλων Θεσσαλίας το καλοκαίρι του 2013.
Προβλήθηκε για πρώτη φορά στα Τρίκαλα τον Δεκέμβριο του 2013 και στη συνέχεια στην Αθήνα στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης επί σειρά ημερών (Φεβρ. 2014).
Προβλήθηκε μάλιστα στη Θεσσαλονίκη τον Μάρτιο του 2015 σε ειδική εκδήλωση που οργανώθηκε από τον Σύλλογο Τρικαλινών Ν. Θεσσαλονίκης «Ο ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ» και την Α' Κοινότητα του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Δείτε εδώ ένα από τα παραμύθια:
Επισκεφθείτε και τις παρακάτω ιστοσελίδες και ιστολόγια...πατώντας πάνω στην εικόνα...